Người Đỏ: nổi trội.
Họ là những người có cá tánh mạnh, và có phong cách làm việc của họ ‘làm ngay’. Đó là những người suy nghĩ nhanh, ý chí mạnh, năng lượng tràn trề, chấp nhận rủi ro, và nhắm tới mục đích. Họ thích kiểm soát người khác. Họ năng nổ, xông xáo, và trực diện. Họ không thích lí luận dong dài, và hay thiếu kiên nhẫn (làm gì là phải có kết quả ngay). Khung thời gian của họ là ngày nay, họ không nghĩ về lâu dài.
Người Xanh: phân tích
Vì thiên về phân tích nên đây là những người suy nghĩ sâu, và có phong cách ‘làm cho đúng.’ Họ là người thích phân tích, chú ý đến chi tiết, và làm việc theo phương pháp. Họ có vẻ lạnh lùng nhưng lại rất tập trung vào phương pháp và làm gì cũng có hệ thống. Họ đòi hỏi bằng chứng trong mọi quyết định. Họ là những kẻ cầu toàn (perfectionist), họ không chịu nổi với những gì chung chung, mù mờ, và vô chứng cớ. Họ đi đến kết luận riêng và ít khi nào theo đám đông. Khung thời gian của họ là về lâu dài, không hẳn là hôm nay.
Người Xanh lá cây: ổn định
Họ là những người thoải mái và có phong cách làm việc của họ là ‘làm với sự quan tâm.’ Đây là nhóm người kiên nhẫn, dễ thân thiện, và dễ làm bạn với mọi người. Họ có thể tỏ ra cảm tính, chậm trong suy nghĩ, và tôn trọng nguyên tắc dân chủ. Họ là những người thấu cảm và dễ đồng ý với. Họ không thích bị xô đẩy, hay bị gây áp lực. Khung thời gian của họ là hiện tại.
Người Vàng: gây cảm hứng
Họ là những người có phản ứng nhanh, và có phong cách làm việc của họ là ‘hãy cùng nhau làm.’ Vàng là linh hồn của đám đông. Họ xuềnh xoàng, thích giao tiếp xã hội, thích thể hiện, rất giàu trí tưởng tượng và nhiệt tình. Họ lúc nào cũng lạc quan, suy nghĩ rất nhanh, nhìn xa trông rộng và có khi hão huyền. Họ không thích chi tiết và lí thuyết. Họ muốn ý kiến của họ được mọi người lắng nghe. Khung thời gian của họ là tương lai.
Bạn màu gì?
Dựa vào những mô tả ngắn gọn trên đây, bạn thử tự đánh giá xem mình màu gì? Có thể bạn không thuộc một màu cụ thể nào, vì cá tánh của bạn có thể là giao thoa giữa 2 hay hơn 2 màu. Theo tác giả Thomas Erikson, khoảng 80% dân số có 2 màu hoà trộn với nhau. Chỉ có 5% có 1 màu duy nhứt. Phần còn lại (15%) có 3 màu hỗn hợp.
Chúng ta thử áp dụng các đặc điểm trên để xếp nhóm của các vị thuộc nhóm người của công chúng. Trong Chánh phủ Việt Nam hiện nay, tôi nghĩ ông Phạm Minh Chính có lẽ là típ người Đỏ. Ông năng nổ, xông xáo, đi đây đó kiểm tra công việc, ông mất kiên nhẫn với mấy người nhìn giấy đọc và ông thẳng thắng phê bình. Rõ ràng, ông là người có cá tánh mạnh và nổi trội. Do đó, tôi xếp ông vào nhóm Đỏ.
Một người khác trong Chánh phủ cũng rất thú vị và nổi là ông Nguyễn Mạnh Hùng. Ông là người rất nhiệt tình trong các phát biểu, nói năng lưu loát, lạc quan, và có thể nói là khá quyến rũ. Ông cũng tỏ ra là người tưởng tượng, lúc nào cũng đưa ra những viễn kiến làm cho công chúng ngỡ ngàng (ví dụ như ông nói Việt Nam sẽ đi đầu công nghệ 6G). Do đó, tôi thấy ông là người thuộc nhóm Vàng.
Một người khác cũng rất đáng chú ý là ông Vương Đình Huệ. Ông là người có học cao, nhưng ít phát biểu trước công chúng, hay khi phát biểu thì có vẻ chừng mực, điềm tĩnh. Tôi nghĩ ông có thể xếp vào nhóm người Xanh và Xanh Lá Cây.
Ông Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc cũng có lẽ là người thuộc 2 nhóm Vàng và Xanh Lá Cây. Tại sao? Tại vì ông là người thoải mái, dễ mến, lạc quan, nhiệt tình, cởi mở, hay thích nói và có khi đưa ra những tầm nhìn về tương lai.
Biết hay đoán được cá tánh của người mình tiếp xúc giúp cho chúng ta tối ưu hoá mối liên hệ. Chẳng hạn như nếu biết người mình sắp làm việc là người Xanh thì phải chuẩn bị dữ liệu chi tiết, chứng cớ và tập trung vào phương pháp; đừng ba hoa với họ vì họ chỉ quan tâm đến chứng cớ. Nếu gặp người Vàng như ông NMHùng thì hãy tạm dẹp qua chi tiết vì loại người này chỉ quan tâm đến viễn kiến, đến truyền cảm hứng; cũng đừng bi quan trước họ vì họ là người lạc quan; và hãy để cho họ nói (vì họ thích nói). Nếu người mình sắp nói chuyện là Phạm Minh Chính thì bạn nên tạm bỏ qua lí thuyết mà hãy tập trung vào giải pháp và giải pháp cho ngày hôm nay, không phải ngày mai; cũng đừng xớ rớ tìm giấy đọc vì ông sẽ mắng ngay dù ông có lẽ không để bụng.
Tóm lại, theo tác giả Thomas Erikson thì cá tánh chúng ta có thể xếp thành 4 nhóm mà tôi tạm định danh là nổi trội (Đỏ), phân tích (Xanh), ổn định (Xanh Lá Cây) và cảm hứng (Vàng). Sau khi đọc cuốn sách này, tôi thấy mình như mở mắt ra và giúp mình thích ứng tốt hơn với xã hội.