Nói thiệt chứ hồi xưa nhà em cũng có thói quen đấy nhưng nhiều năm trở lại đây sao thấy mình khổ sở quá, trong khi Tết có bao nhiêu ngày đâu, cứ dồn tiền mua đủ thứ bánh trái, thức ăn rồi ăn không kịp ra Tết phải đổ bỏ uổng quá chừng. Mà nào có phải rẻ, thường Tết biết nhu cầu của mọi người tăng cao, nhiều mặt hàng đội giá trên trời, khiến chúng ta phải chi nhiều tiền hơn. Cầm 500.000 đồng hay 1 triệu đồng đi chợ, nhiều chị em về nhà bảo chưa mua được gì mà sao bay hết veo tiền.
Ảnh minh họa. Nguồn: Trung tâm Khuyến công và xúc tiến thương mại tỉnh Gia Lai.
Đấy, nguyên nhân cũng bởi không kiểm soát được mình cần mua thứ gì trước, rồi cái nào có thể mua sau được. Vừa rồi có chị gái nọ chia sẻ với em rằng Tết là nỗi ám ảnh với chị, bởi lấy chồng được bao nhiêu năm là bấy nhiêu năm chỉ phải trải qua nỗi sợ mang tên Tết.
Mang tiếng là dân thành phố nhưng mà nhà chồng chị đến giờ vẫn còn mang nặng tư tưởng lễ giáo, thêm cả bố chồng chị là trưởng họ nên mọi thứ càng cầu kỳ hơn, nhất là chuyện thờ cúng gia tiên vào dịp lễ Tết. Hồi xưa khi còn độc thân, ở nhà bố mẹ đẻ, Tết với chị rất nhẹ nhàng thảnh thơi, chẳng phải làm gì nhiều ngoài cái chuyện phải quét dọn nhà để sạch sẽ, tinh tươm đón năm mới.
Đối với gia đình chị và cả những người xung quanh, chuyện ăn Tết không quá câu nệ. Mấy ngày Tết có chăng chỉ là thêm cái bánh chưng, bát canh măng còn cơm rau, thịt cá vẫn như ngày thường. Quan niệm nhà bố mẹ chị trước giờ vẫn là trước cúng sau ăn, có gì cúng nấy, không cầu kỳ bày mâm cỗ đầy để làm gì trong khi nhà ăn không hết. Bởi suy cho cùng chuyện cúng kiếng cũng chỉ là ở tâm của mỗi người, chủ yếu là dịp để con cái tề tựu, sum vầy sau một năm vất vả, bạn rộn đi làm xa trở về.
Đến khi chị lấy chồng, mọi thứ “vỡ mộng”, Tết đầu tiên làm dâu chị đã phải há hốc mồm vì phải dậy từ 4 giờ sáng để cùng mẹ chồng chuẩn bị mâm cơm truyền thống đến tận 11 giờ trưa. Mà năm nào cũng như năm nào, nghĩ tới chị vẫn còn ám ảnh khi thực đơn mâm cỗ chẳng bao giờ đổi:
- 6 bát gồm măng nấu chân giò, canh bóng thả, miến nấu lòng gà, mọc bấm thả, mực nấu, chim hầm hạt sen.
- 8 đĩa gồm gà luộc, nem rán, giò lụa, xôi gấc, bánh chưng, thịt đông, lòng gà xào củ quả, tôm chiên.
Chuẩn bị xong bày ra bàn cũng là lúc bố chồng chị đọc bài khấn mời ông bà về dùng bữa. Ngồi ăn trưa xong trò chuyện rồi dọn dẹp, rửa bát xong cũng đến hơn 2 giờ chiều. Vừa ngơi tay chút xíu lại phải lăn vào bếp để chuẩn bị mâm cơm cúng bữa chiều. Mấy ngày Tết, chị với mẹ chồng cứ quanh quẩn dưới bếp, mãi đến hết mùng 5 Tết mới chính thức được “hạ mâm”.
Mệt mỏi vì suốt mấy ngày Tết phải đầu tắt mặt tối quanh quẩn nơi xó bếp, có năm ngán ngẩm quá chị phải lấy cớ đi trực Tết ở cơ quan để ra khỏi nhà cho khuây khỏa.
Theo phong tục ở nhà chồng, khi bày mâm ra cúng phải đợi hết 2 tuần hương (tức khoảng 2 tiếng đồng hồ) mới được hạ mâm xuống, khi đó mọi thứ đều đã nguội lạnh và tất nhiên, lúc đấy chưa thể ăn ngay được. Với nhà chồng chị, thực tế những bữa cơm Tết là phần cỗ cúng từ hôm trước để lại, nghĩa là hôm trước nấu nóng xong cúng rồi cất tủ lạnh, hôm sau hâm ăn lại, cứ như vậy khiến chị ngán tới tận cổ.
Nhiều lúc cũng uất ức nên kể lể với chồng, những tưởng anh sẽ bênh vực vợ thì chị bảo nề nếp gia đình xưa giờ vậy nên thôi thay vì than thở hãy cố gắng thời gian đầu để dần thích nghi. Nghe xong chị chỉ biết im lặng chấp nhận.
Thực sự mà nói mấy món ăn cúng cỗ ngày Tết nhà chồng chị cũng chẳng thích ăn gì đâu, chẳng qua theo phong tục truyền thống mà làm thôi, có nhiều món ăn cứ để lay lắt tới tận Rằm hay hết tháng Giêng mới xử xong.
Giờ nhiều lúc chị thèm Tết được về nhà bố mẹ đẻ để được nằm dài ăn ngủ rồi ngắm thời gian trôi, được thong thả ngồi quây quần bên mâm cơm đạm bạc.
Tết là dịp để nghỉ ngơi rồi sum vầy bên gia đình sau một năm bận rộn vất vả làm việc nhưng thực tế với nhiều chị em phụ nữ, Tết thực sự là nỗi ám ảnh, từ chuyện bếp núc đến chuyện chi tiêu.
Ảnh minh họa. Nguồn: Dân Trí và Du lịch Việt Nam.
Ra Tết phải ăn cả mớ đồ thừa, mà có khi kéo dài đến hết tháng Giêng, năm nào cũng như năm nấy sao mọi người vẫn chưa rút kinh nghiệm nhỉ? Thường vào thời điểm trước Tết, các thứ thực phẩm, hoa quả đều đắt đỏ vì mọi người có xu hướng mua nhiều, sao chúng ta không nghĩ chỉ nên mua vừa đủ dùng tới mùng 2, đến mùng 3 chợ đã bán lại rồi thì tha hồ mua, mà có khi giá cả lại rẻ về mức cũ như ngày thường cũng không chừng.
Nhiều năm trở lại đây, gia đình em đã thay đổi thói quen mua vừa đủ dùng, không lãng phí thức ăn, lại ăn được đồ tươi ngon, nhờ đó mà với cả nhà Tết trôi qua nhẹ nhàng, thong thả, bớt tốn kém nữa. Mọi người đọc tham khảo để rút kinh nghiệm cho Tết năm sau nghen.