Đây là một trong những nội dung mới của dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 140 của Chính phủ về lệ phí trước bạ vừa được Bộ Tài chính ban hành. Mức lệ phí trước bạ này dự kiến áp dụng trong 5 năm, kể từ ngày nghị định có hiệu lực.
Đây là chính sách nhằm khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sản xuất xe ôtô điện chạy pin, khuyến khích người tiêu dùng sử dụng loại xe này theo Luật Bảo vệ môi trường và ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Lê Minh Khái.
Với cùng phân khúc xe ôtô chở người dưới 9 chỗ ngồi, ôtô truyền thống chạy bằng xăng hiện chịu mức thu lệ phí trước bạ 10-15% (tùy từng địa phương). Theo đề xuất của Bộ Tài chính, lệ phí trước bạ với ôtô điện theo đó sẽ chịu mức thu 5-7,5%.
Mức nộp lệ phí trước bạ từ lần thứ hai trở đi của xe ôtô điện sẽ tương đương với ôtô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi (2%).
    |
 |
| Một trong các mẫu thiết kế ôtô điện của VinFast. Ảnh: VinFast. |
Giả sử với ôtô điện chạy bằng pin có giá trị 600 triệu đồng thì khi đăng ký quyền sở hữu, thông thường chủ xe phải nộp 60-90 triệu đồng nhưng nếu được giảm 50% chỉ phải nộp 30-45 triệu đồng. Số tiền người dùng được hưởng lợi tuỳ giá trị của xe, xe có giá trị cao hơn thì mức hưởng lợi cao hơn.
Theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, lệ phí trước bạ là nguồn thu 100% ngân sách địa phương. Thống kê các năm gần đây cho thấy số thu lệ phí trước bạ đối với ôtô chiếm tỷ trọng cao trong tổng thu lệ phí trước bạ (năm 2017 chiếm 69%, năm 2018 chiếm gần 70%, năm 2019 chiếm 74,6%, năm 2020 chiếm khoảng 79%).
Hiện nay trong nước mới chỉ có doanh nghiệp duy nhất sản xuất xe ôtô điện chạy pin là VinFast với công suất sản xuất, lắp ráp 250.000 xe một năm.
Giả định sản lượng tiêu thụ xe ôtô điện sau khi chính sách ban hành là 250.000 xe một năm, giá xe (chưa gồm pin) là 690 triệu đồng, mức thu lệ phí trước bạ lần đầu là 5%. Bộ Tài chính giả sử số lượng tiêu thụ xe ôtô điện tăng lên tương ứng với số lượng xe ôtô chạy xăng dầu giảm đi, giá tính lệ phí trước bạ bình quân đối với xe ôtô chạy xăng, dầu bằng với xe điện. Bộ Tài chính đặt ra hai kịch bản miễn 100% phí trước bạ và giảm 50% phí trước bạ để so sánh về mức tác động đến thu ngân sách.
Việc miễn lệ phí trước bạ tác động rất lớn đến số thu và ảnh hưởng lớn đến ngân sách Nhà nước của địa phương. Do đó, Bộ Tài chính đánh giá phương án giảm 50% là phù hợp. Mặt khác, theo Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam, lượng xe điện hoá đăng ký tính đến hết 2020 chỉ khoảng 1.000 chiếc, chiếm tỷ lệ rất nhỏ khoảng 0,16% tổng số xe ôtô đăng ký lệ phí trước bạ.
Một trong những nguyên nhân khiến ôtô điện chưa phát triển nhiều tại Việt Nam là do thiếu hạ tầng giao thông như các trạm sạc, điểm đỗ xe tĩnh, quỹ đất để bố trí trạm sạc. Nếu ưu đãi lệ phí trước bạ với ôtô điện, nhu cầu sử dụng tăng chủ yếu ở đô thị lớn nơi có hạ tầng giao thông phát triển nên số ôtô điện tăng không quá lớn. Do đó, tác động cụ thể đến số thu ngân sách Nhà nước của chính sách ưu đãi ở mỗi địa phương là khác nhau, Bộ Tài chính cho biết.
Trước đó, vào giữa tháng 5, Tập đoàn Vingroup đề xuất tại cuộc họp với lãnh đạo Chính phủ, các bộ ngành về việc thí điểm ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ trong 5 năm với ôtô điện.
CEO Vingroup Nguyễn Việt Quang vào cuối 2019 cũng từng đề cập với Chính phủ có chính sách hỗ trợ về thuế phí để doanh nghiệp này "có thể khởi nghiệp thuận lợi hơn trong lĩnh vực có quá nhiều cạnh tranh như ôtô, đặc biệt là ôtô điện". Ông Quang cho rằng, theo kinh nghiệm quốc tế, cần phải có một hệ thống chính sách đồng bộ, khuyến khích cả nhà sản xuất, phân phối và người tiêu dùng, cũng như xây dựng một hệ sinh thái thân thiện cho phương tiện chạy điện trong tương lai.
Sau thời gian phát triển một số dòng xe động cơ đốt trong, cuối tháng 3 năm nay, VinFast - công ty con của Vingroup công bố nhận đặt hàng mẫu ôtô điện đầu tiên VF e34 với giá ưu đãi mở bán là 590 triệu đồng (giảm 100 triệu đồng so với giá bán dự kiến). Những chiếc ôtô điện đầu tiên do tập đoàn này sản xuất sẽ bàn giao cho khách hàng vào tháng 11 năm nay.
Xu hướng các nước trên thế giới hiện nay cũng ưu tiên phát triển và sử dụng dòng xe điện chạy pin. Năm 2020, xe ôtô điện chạy pin chiếm hơn 65% lượng xe ôtô đăng ký mới. Nhiều nước cũng miễn lệ phí đăng ký phương tiện hoặc thuế phương tiện đối với ôtô điện chạy pin như Hy Lạp, Hungary, Hà Lan, Tây Ban Nha, một số nước gảm hoặc thu ở mức thấp như Trung Quốc, Pháp, Phần Lan...