Đầu tiên cần phần biệt việc mua cổ phiếu theo thị giá niêm yết với việc MUA KIỂM SOÁT một doanh nghiệp. Nên không thể mang mức giá giao dịch trên sàn so với mức giá mua kiểm soát một doanh nghiệp có thương hiệu tốt như Phúc Long.
Khi mua kiểm soát một doanh nghiệp như Masan thâu tóm Phúc Long, bên mua sẽ phải trả một mức giá cao hơn giá trị định giá của doanh nghiệp bị/được mua, phần giá trả cao hơn này gọi là PHẦN BÙ KIỂM SOÁT (Control Premium) trả cho quyền kiểm soát một doanh nghiệp có thương hiệu lâu đời và nhiều tài sản vô hình không được ghi nhận trên BCTC.
Với Masan, việc xây dựng một thương hiệu chuỗi trà, cafe như Phúc Long để tích hợp vào chiến lược Point of Life trong chuỗi hàng tiêu dùng của mình có thể mất trên 10 năm. Nên để có lợi thế về thời gian trong hoàn thiện hệ sinh thái, việc mua lại công ty như Phúc Long là chiến lược hợp lý. Hơn nữa, Masan thực hiện chiến dịch thâu tóm này theo hai bước. Bước một mang tính thử nghiệm, mua 20%, tích hợp sản phẩm vào chuỗi Winmart xem khả năng cộng hưởng như thế nào. Bước hai là mua kiểm soát trên 50% vốn.
Câu chuyện này không mới. ThaiBev đã trả 5 tỷ đô cho 51% cổ phần để kiểm soát Sabeco với giá 320K đ/cp. Sau đó giá SAB giảm còn quanh 230K. Ai cũng bảo ThaiBev mua đắt. Nhưng người Thái không nghĩ thế, họ mua kiểm soát một công ty có thị phần Top2 của một quốc gia gần 100tr dân, uống bia như nước lã. Sau này nếu muốn, ThaiBev có thể IPO mảng Beverage để kiếm về nhiều tiền hơn.
Và quan trọng là ThaiBev hay Masan có thể làm đó là tạo giá trị cộng hưởng (Synergy) cho công ty được mua bằng cách đưa vào sản phẩm mới, hệ thống phân phối/bán lẻ rộng khắp, thay đổi quản trị công ty nhằm tăng hiệu quả kinh doanh,… tức là 1+1 bằng 3, 5, 10, thậm chí bằng cả trăm chứ không phải là 1+1=2.
Vậy Masan bỏ 110tr cho 31% cổ phần Phúc Long có đắt?
Lịch sử thâu tóm của Masan cho thấy câu trả lời là không. Vinacafe Biên Hoà, Nước khoáng Vĩnh Hảo là những ví dụ tương tự thương vụ này. Và sau đó các công ty được mua đều cất cánh khi về tay tập đoàn có nhiều lợi thế kinh doanh hàng tiêu dùng này.
Tác giả: Long Phan